جراحی تعویض مفصل زانو

آیا می دانید درد مفصل زانو چقدر شایع است؟ طبق آمارهای اخیر، بیش از نیمی از افراد بالای 65 سال با درد مفصل زانو دست و پنجه نرم می کنند. اما آیا راه حلی برای این مشکل وجود دارد؟ جراحی تعویض مفصل زانو یکی از روش های رایج برای درمان درد شدید مفصل زانو است. در این مقاله به بررسی روش انجام این جراحی، مزایا و معایب آن، و نکات مهم برای بیمارانی که قصد انجام آن را دارند، خواهیم پرداخت.

تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو  برای تعویض مفصل زانو با مفصل مصنوعی ساخته شده توسط بهترین متخصص ارتوپدی در اصفهان است که این مفصل مصنوعی پروتز نامیده می شود.

جراحی تعویض مفصل زانو، زمانی تجویز می شود که درد زانو برای بیمار غیر قابل تحمل شده باشد و اقدامات درمانی غیر تهاجمی کمکی به بهبود علائم نکنند. در این شیوه درمانی، پروتز پلاستیکی و فلزی جایگزین مفصل آسیب دیده می شود.

پروتزهایی که در این جراحی استفاده می شوند، به گونه ای هستند که از لحاظ عملکرد مشابه مفصل طبیعی هستند. نکته حائز اهمیت در این جراحی این است که امکان ساییده شدن پروتزها به مرور زمان وجود دارد و به همین خاطر، این جراحی به ندرت در افراد جوان انجام می شود.

پروتز جراحی تعویض مفصل زانو

در این جراحی غضروف و استخوان آسیب دیده از مفصل زانو خارج می شود. سپس قطعات دست ساز در زانو قرار می گیرد.

این قطعات ممکن است در قسمت های زیر در مفصل زانو قرار بگیرند:

• انتهای پایین استخوان ران – به این استخوان  ران گفته می شود. قسمت تعویض معمولاً از فلز ساخته می شود.
• انتهای فوقانی استخوان ساق پا، که استخوان بزرگی در قسمت پایین پای شما است – به این استخوان تیبیا گفته می شود. قسمت تعویض معمولاً از فلز و پلاستیک قوی ساخته می شود.
• قسمت پشت زانو – که پاتلا گفته می شود. قسمت تعویض معمولاً از یک پلاستیک قوی ساخته می شود.

جنس پروتز مفصل زانو

بیشتر زانوهای مصنوعی دارای هر دو بخش فلزی و پلاستیک هستند. اکنون برخی از جراحان از مواد مختلفی از جمله فلز ، سرامیک یا پلاستیک استفاده می کنند.
 

نحوه انجام جراحی تعویض مفصل زانو

در حین جراحی هیچ دردی نخواهید داشت. زیرا در ابتدا توسط متخصص بیهوش خواهید شد که یکی از این دو نوع بیهوشی را خواهید داشت:

• بیهوشی عمومی: این بدان معنی است که شما در خواب خواهید بود و قادر به احساس درد نیستید.
• بی حسی منطقه ای ( نخاعی یا اپیدورال ): که پزشک شما را از کمر به پایین بی حس می کند.

بعد از بیهوشی ، برای جراحی تعویض مفصل زانو متخصص ارتوپد برش زانو را انجام می دهد تا باز شود. این برش اغلب 8 تا 10 اینچ (20 تا 25 سانتی متر) طول دارد.

سپس کشکک زانو(پاتلا) را خارج کرده و انتهای استخوان ران و استخوان ساق پا (پای پایینی) را برش می دهد تا قسمت پروتز تعویضی آن جا قرار بگیرد.
دو قسمت پروتز روی استخوان های شما قرار می گیرد یک قسمت به انتهای استخوان ران شما وصل می شود و بخش دیگر به استخوان ساق شما وصل می شود. پزشک متخصص قطعات را  با استفاده از سیمان استخوانی یا پیچ  به هم متصل می کند.
در نهایت پزشک ماهیچه ها و تاندون های اطراف مفصل جدید را ترمیم کرده و برش جراحی را می بندد و جراحی تعویض مفصل زانو به اتمام می رسد.
عمل جراحی تعویض مفصل زانو توسط بهترین متخصص ارتوپدی در اصفهان حدود 2 ساعت طول می کشد.

چرا جراحی تعویض مفصل زانو انجام می شود؟

شایع ترین دلیل تعویض مفصل زانو ، تسکین درد شدید آرتروز است. پزشک ممکن است جایگزینی مفصل زانو را در این موارد توصیه کند:
شما از ورم مفاصل زانو رنج می برید که شما را از خوابیدن یا انجام فعالیت های طبیعی باز می دارد.
شما نمی توانید راه بروید و از خود مراقبت کنید.
درد زانو با درمان دیگر بهبود نیافته است.
شما می فهمید که عمل جراحی و ریکاوری چگونه خواهد بود.
بیشتر اوقات ، تعویض مفصل زانو در افراد 60 سال و بالاتر انجام می شود. افراد جوانتر که مفصل زانو را تعویض کرده اند ، ممکن است فشار اضافی را بر روی زانوی مصنوعی وارد کرده و باعث فرسودگی زودرس آن شوند و ماندگاری نداشته باشند.

آیا امکان جراحی هر دو زانو همزمان با هم وجود دارد؟

افرادی که از آرتریت شدید در هر دو زانو رنج می برند، می توانند همزمان هر دو زانوی خود را جراحی کنند، بدین صورت که یکی از زانوها تحت جراحی قرار می گیرد و زانوی دیگر چند روز و یا چند هفته بعد جراحی می شود. از آن جایی که جراحی تعویض مفصل زانو، جراحی سخت و پیچیده ای است، به افرادی که مشکلات قلبی دارند، افراد مبتلا به بیماری های ریوی و بیماران سن بالا توصیه می شود که هر دو زانو را همزمان با هم عمل نکنند.

نکته دیگر این است که قطعا این جراحی دوره نقاهت طولانی و سختی را به همراه خواهد داشت و بیمار باید از لحاظ بدنی قوی و قادر به تحمل جلسات فیزیوتراپی باشد.

اما از جمله مزایای جراحی هر دو زانو به طور همزمان می توان به  یک بار بستری شدن در بیمارستان و یک بار بیهوشی اشاره کرد.

زمان مناسب برای انجام تعویض مفصل زانو

زمان مناسب برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو بستگی به عوامل مختلفی از جمله وضعیت فرد، شدت درد و محدودیت حرکتی زانو، و نظر پزشک معالج دارد.

بطور کلی، جراحی تعویض مفصل زانو برای افرادی که درد زیادی در زانوی خود دارند و زندگیشان تحت تأثیر این درد قرار گرفته است و فعالیت‌های روزانه را نمی‌توانند به خوبی انجام دهند، مورد نیاز است. اگر درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی و داروها بهبودی نداشته باشند، ممکن است جراحی تعویض مفصل زانو در نظر گرفته شود.

بهترین زمان برای انجام این جراحی فصل بهار و تابستان است، چرا که  که پس از جراحی، بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های روزانه زمان بر است و در این دوران نقاهت سیستم ایمنی بدن پایین است، بنابراین در فصول سرد سال به دلیل وجود ویروس های سرماخوردگی و انواع آنفولانزاها ممکن است گذراندن دوران نقاهت با چالش هایی همراه شود.

برای انجام این جراحی بهتر است زمانی انتخاب شود که بیمار بتواند پس از عمل، استراحت کافی داشته باشد و از حمایت های لازم برخوردار باشد.

لازم به ذکر است که اگر مفصل زانو دچار التهاب یا عفونت است، باید ابتدا درمان لازم صورت گیرد تا جراحی با موفقیت انجام شود. همچنین وضعیت سلامتی عمومی بیمار باید مناسب باشد تا بتواند عمل و دوران نقاهت را به خوبی سپری  کند.

به طور کلی بهترین زمان برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو، زمانی است که هم پزشک آن را تایید می کند و هم بیمار آمادگی کامل جسمی و روانی برای جراحی را دارد.

اقدامات قبل از تعویض مفصل زانو

پیش از انجام جراحی، متخصص ارتوپد ابتدا به بررسی و معاینه کامل بیمار می پردازد تا از سلامت جسمانی بیمار خود اطمینان یابد. قبل از انجام جراحی در صورتی که هر گونه دارو و مکمل گیاهی مصرف می کنید، باید به پزشک خود اطلاع دهید، چرا که گاهی نیاز است مصرف برخی داروها قطع و داروهای جدید جایگزین شوند.

آزمایش خون و ادرار، از جمله تست هایی هستند که جهت تشخیص آنمی (کم خونی)، عفونت و یا اختلالات متابولیکی،  قبل از جراحی انجام می شوند. همچنین انجام عکس برداری و یا نوار قلب از دیگر روش های تشخیصی هستند که هر گونه اختلال در عملکرد قلب و ریه را نشان می دهند، این دو روش در تعیین نوع بیهوشی بسیار موثر هستند.

برای آمادگی بهتر برای جراحی تعویض مفصل زانو، توصیه می شود موارد زیر را انجام دهید:

• معاینات قبل از عمل و آزمایش‌های لازم مانند آزمایش خون، نوار قلب، عکس ریه و غیره را انجام دهید.
• داروهایی که مصرف می‌کنید را با پزشک در میان بگذارید.
• اگر سیگاری هستید حداقل 2 هفته قبل از عمل سیگار کشیدن را کنار بگذارید.
• وزن متعادل داشته باشید چرا که  اضافه وزن می‌تواند باعث عوارض شود.
• دستورات پزشک را در مورد رژیم غذایی و مصرف مایعات قبل از عمل حتما رعایت کنید.
• از  8 ساعت قبل از عمل غذایی مصرف نکنید.
• بهتر است شب قبل از عمل حمام کنید.
• استراحت کافی داشته باشید.

اقدامات بعد از عمل جراحی تعویض مفصل زانو

شما 1 تا 2 روز در بیمارستان خواهید ماند . در این مدت از بیهوشی و خود عمل جراحی بهبود خواهید یافت. از شما خواسته می شود که درست روز اول پس از عمل حرکت و راه رفتن را شروع کنید.
بهبودی کامل 4 ماه تا یک سال طول خواهد کشید.
برخی از افراد پس از ترک بیمارستان و قبل از رفتن به خانه به یک ملاقات کوتاه مدت در یک مرکز توانبخشی احتیاج دارند. در یک مرکز توانبخشی یاد خواهید گرفت که چگونه با خیال راحت فعالیت های روزانه خود را به تنهایی انجام دهید.

دوره نقاهت تعویض مفصل زانو

طول دوره نقاهت و بهبودی جراحی به عواملی مانند شرایط جسمانی بیمار و نوع جراحی بستگی دارد.  معمولاً پس از عمل جراحی، بیمار به مدت یک الی دو هفته در بیمارستان بستری می‌ماند.

تورم و درد پس از عمل طبیعی است و ممکن است چندین هفته طول بکشد تا بهبود یابد. برای تسکین درد و تورم  مسکن و ضدالتهاب تجویز می‌شود.

در هفته ششم پس از عمل، فیزیوتراپی و تمرینات مفصل زانو آغاز می‌شود تا دامنه حرکتی زانو افزایش یابد. راه رفتن حتی برای مسافت های کوتاه، از لخته شدن خون در پا و یا خشک شدن عضلات پیشگیری می کند. در این راستا بهتر است فرد راه رفتن را به کمک عصا و یا واکر آغاز کند.

 در دوران نقاهت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو انجام فعالیت‌های سنگین و ورزش‌های پرتحرک معمولاً تا 3-6 ماه پس از عمل ممنوع است.

به طور کلی، دوره نقاهت حدود 6-12 ماه طول می‌کشد تا بیمار به انجام  فعالیت عادی برگردد.

چه عوارضی ممکن است بعد از تعویض مفصل زانو رخ دهد؟

در جراحی تعویض مفصل زانو ممکن است بعضی عوارض ناخوشایند پس از آن رخ دهد. البته، باید توجه داشت که بیشتر افراد پس از جراحی بهبود قابل توجهی را تجربه می‌کنند و  بروز عوارض به ندرت رخ می‌دهند. برخی از عوارض این جراحی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• بعد از جراحی ممکن است خونریزی در محل جراحی اتفاق بیفتد که معمولاً مشکل جدی ایجاد نمی کند و با استفاده از فشار و داروهای خاص کاهش می‌یابد.
• بروز عفونت در محل عمل یک عارضه نادر پس از جراحی است، اما اگر رخ دهد، نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک خواهد داشت.
• در برخی از موارد، احتمال تشکیل لخته خون در رگ‌ها وجود دارد.
• در برخی از موارد، عصب‌های اطراف مفصل زانو می‌توانند در اثر جراحی تحریک شوند، که ممکن است منجر به تورم، درد، یا احساس بی‌حسی در پاها شود.
• بعد از جراحی ممکن است محدودیتی در حرکت زانو ایجاد شود که معمولاً با فیزیوتراپی و تمرینات توانبخشی قابل بهبود است.
• مفصل زانو ممکن است پس از جراحی ثابت نباشد و حرکات غیرطبیعی داشته باشد.

باید توجه داشت که هر فردی ممکن است با عوارض مختلفی مواجه شود و این عوارض در همه بیماران رخ نمی‌دهند. در هر صورت، با پزشک خود در مورد هرگونه عوارض محتمل صحبت کنید و او را در جریان وضعیت خود قرار دهید.

کلام آخر

نتایج حاصل از جراحی تعویض مفصل زانو  توسط بهترین متخصص ارتوپدی در اصفهان اغلب عالی است. این عمل درد بیشتر افراد را تسکین می دهد. اکثر مردم پس از بهبودی کامل به پیاده روی احتیاج ندارند.