ترمیم و بازسازی مفصل زانو به کمک سلول های بنیادی

مفصل زانو یکی از مهم‌ترین مفاصل بدن انسان است. این مفصل به ما اجازه می‌دهد که راه برویم، بدویم و فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهیم. اما گاهی اوقات زانو آسیب می‌بیند و دچار مشکلاتی مانند پارگی رباط، آسیب به غضروف یا التهاب می‌شود. روش‌های درمانی معمول مثل جراحی و مصرف دارو، همیشه نمی‌توانند بافت‌های آسیب‌دیده زانو را به طور کامل ترمیم کنند. یکی از روش های جدید و امید بخش ترمیم و بازسازی مفصل زانو به کمک سلول های بنیادی یا به زبان ساده سلول درمانی زانو است.

سلول‌های بنیادی، سلول‌های خاصی هستند که می‌توانند به انواع مختلف سلول‌های بدن مثل سلول‌های غضروف، استخوان و رباط تبدیل شوند. این ویژگی، آنها را به ابزاری قدرتمند برای ترمیم و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده زانو تبدیل می‌کند.

با استفاده از سلول‌های بنیادی، پزشکان می‌توانند بافت‌های جدید را در آزمایشگاه پرورش دهند و سپس آنها را در محل آسیب‌دیده زانو تزریق کنند.

سلول درمانی زانو چیست؟

غضروف لایه نرم و صافی است که انتهای استخوان های بدن را می پوشاند و به آنها کمک می کند تا در مفاصل به راحتی روی هم بلغزند. متأسفانه غضروف ممکن است در اثر آسیب یا با گذشت زمان تحلیل برود و باعث درد، تورم و ناتوانی در حرکت شود.

یکی از راه های درمان جدید برای افرادی که غضروف زانوهایشان آسیب دیده، سلول درمانی زانو است.

در این روش درمانی، ابتدا کمی از سلول های بنیادی بیمار از مغز استخوان کمر او گرفته می شود. سپس این سلول ها به آزمایشگاه برده می شوند تا در محیط مناسب رشد کنند و تکثیر شوند.

بعد از چند هفته که تعداد زیادی سلول بنیادی رشد کرده باشند، آنها را به داخل زانویی که غضروفش آسیب دیده تزریق می کنند. این سلول ها در آنجا شروع به رشد و تبدیل شدن به سلول های جدید غضروف می کنند. به این ترتیب غضروف آسیب دیده بازسازی می شود.

نتایج نشان داده است که این روش بسیار موفق بوده است. بعد از 2 سال، 80 درصد بیماران بهبودی کامل داشته اند. حتی بعد از 10 سال، 72 درصد آنها همچنان درد یا مشکلی نداشته اند. غضروف جدید ساخته شده از نظر شکل و ساختار بسیار شبیه به غضروف اصلی و طبیعی است. اما هنوز باید دید که آیا در طولانی مدت نیز همانند غضروف طبیعی عمل می کند یا خیر.

سلول درمانی زانو چه مزایایی دارد؟

در گذشته، درمان آسیب‌های زانو فقط با روش هایی مثل  دارودرمانی، فیزیوتراپی و در موارد شدید، عمل جراحی و تعویض مفصل بود. اما امروزه با پیشرفت علم پزشکی، روش‌های جدیدی برای ترمیم و بازسازی مفصل زانو با استفاده از سلول‌های بنیادی انجام می‌شود.

این روش مزایای زیادی دارد از جمله:

• سلول‌های بنیادی می‌توانند به سلول‌های غضروفی جدید تبدیل شوند و به ترمیم غضروف آسیب دیده زانو کمک کنند.
• این سلول‌ها مواد ضد التهاب و فاکتورهای رشد ترشح می‌کنند که به کاهش درد و التهاب در مفصل زانو کمک می‌کنند.
• ترمیم غضروف و کاهش التهاب باعث می‌شود که عملکرد زانو بهبود پیدا کند و دامنه حرکتی آن افزایش یابد.
• در برخی موارد، سلول درمانی زانو می‌تواند جایگزین مناسبی برای عمل جراحی تعویض مفصل زانو باشد.

سلول درمانی زانو چگونه انجام می‌شود؟

سلول درمانی زانو به روش های مختلفی انجام می‌شود که هر یک از این روش ها مزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب روش مناسب بستگی به شرایط بیماری‌تان، نوع و شدت آسیب زانو و همچنین تجربه و توصیه پزشکتان دارد.

انواع روش های سلول درمانی زانو با استفاده از سلول های بنیادی:

تزریق مستقیم سلول های بنیادی

در این روش سلول های بنیادی به طور مستقیم و از طریق سرنگ به داخل مفصل زانو تزریق می شوند. این سلول ها از منابع مختلفی مانند مغز استخوان، چربی یا بند ناف گرفته می‌شوند. پس از تزریق، سلول های بنیادی باعث تکثیر سلول های غضروفی و دیگر سلول های مورد نیاز برای ترمیم بافت های آسیب دیده مفصل می‌شود.

استفاده از داربست (اسکفولد)

در این روش، ابتدا سلول های بنیادی در محیط آزمایشگاهی کنترل شده و با استفاده از داربست های مصنوعی یا طبیعی به سلول های غضروفی تبدیل می شوند. سپس این مجموعه سلول ها و داربست به صورت یک پچ یا قطعه به داخل مفصل زانو کاشته می شود تا جایگزین غضروف آسیب دیده شود.

تزریق فاکتورهای رشد

فاکتورهای رشد، مواد طبیعی یا مصنوعی هستند که به تحریک رشد و تمایز سلول های بنیادی به سلول های غضروفی کمک می کنند. در این روش، فاکتورهای رشد به همراه سلول های بنیادی یا به تنهایی به داخل مفصل زانو تزریق می شوند تا فرآیند ترمیم شکل گیرد.

کاربرد سلول درمانی در عارضه های زانو

از سلول درمانی زانو می‌توان برای درمان انواع مختلفی از آسی و عارضه های مربوط به زانو استفاده کرد. اگر هر یک از عارضه‌های زیر را دارید، می‌توانید با مراجعه به بهترین متخصص ارتوپد و جراح زانو، سلول درمانی را انجام دهید.

درمان آرتروز زانو

آرتروز یا همان استئوآرتریت زانو یکی از شایع‌ترین بیماری های مفصلی است که با خرابی تدریجی غضروف مفصل همراه است. در این روش، سلول های بنیادی به داخل مفصل زانو تزریق می شوند تا به بازسازی و ترمیم غضروف آسیب دیده کمک کنند. این امر باعث کاهش درد، التهاب و بهبود عملکرد زانو می‌شود.

درمان آسیب های غضروفی و مینیسک

سلول درمانی زانو می تواند در درمان آسیب های غضروفی و پارگی های مینیسک (غضروف فیبروکارتیلاژینه) زانو نیز کاربرد داشته باشد. سلول های بنیادی قادرند به سلول های غضروفی و مینیسکی جدید تمایز یابند و به ترمیم این بافت ها کمک کنند.

 تسریع بهبود آسیب های زانو در ورزشکاران

ورزشکاران به دلیل فشار و ضربات وارده بر زانو، بیشتر در معرض آسیب های این ناحیه قرار دارند. سلول درمانی زانو می تواند با کاهش التهاب و تسریع روند ترمیم بافتی، به بهبود سریع تر آسیب های زانو در ورزشکاران کمک کند.

نحوه تزریق سلول بنیادی به زانو

روش سلول درمانی زانو معمولا با تزریق سلول های بنیادی به داخل مفصل از طریق آرتروسکوپی یا تزریق مستقیم انجام می شود. این روش غیرتهاجمی است و می‌توانید بلافاصله پس از تزریق مرخص شوید.

برای تزریق سلول های بنیادی، متخصص در ابتدا شرایط جسمانی و دیگر عامل های مهم را بررسی می‌کند و در صورتی که مشکل خاصی برای تزریق نداشته باشید، مراحل زیر را دنبال می کند:

• چند ساعت قبل از تزریق، از شما خواسته می شود که از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
• سپس ناحیه زانوی شما کاملاً تمیز و ضدعفونی می شود.
• پزشک با انجام یک بیوپسی ساده، مقداری از سلول های بنیادی را از مغز استخوان یا چربی بدن شما برمی دارد
• سلول های برداشته شده به آزمایشگاه فرستاده می شوند تا آماده تزریق شوند.
• پ زمانی که سلول ها آماده شدند، پزشک با استفاده از یک سرنگ، آنها را به داخل مفصل زانوی شما تزریق می کند. برای راحتی بیشتر شما، این کار تحت بیحسی موضعی انجام می شود.
• پس از تزریق، باید برای یک یا دو روز کاملاً استراحت کنید. در این مدت ممکن است درد و تورم خفیفی در ناحیه زانو احساس کنید که طبیعی است.

کلام آخر

در کل، ترمیم و بازسازی مفصل زانو با استفاده از سلول‌های بنیادی یک روش امیدبخش برای درمان آسیب‌های غضروفی و بهبود عملکرد زانو است که می‌تواند گزینه مناسبی برای بسیاری از بیماران باشد، به ویژه آنهایی که روش‌های درمانی دیگر برایشان جواب نداده است.

سوالات متداول سلول درمانی زانو

آیا سلول درمانی زانو درد دارد؟

معمولاً تزریق سلول های بنیادی به زانو تحت بیحسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین هنگام تزریق درد زیادی احساس نمی‌کنید. با این حال، بعد از تزریق ممکن است کمی درد در ناحیه زانو داشته باشید که با استراحت و مصرف مسکن‌های ضدالتهاب قابل کنترل است.

آیا باید بعد از تزریق سلول بنیادی بستری شد؟

خیر، تزریق سلول بنیادی به زانو یک روش سرپایی است و نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیست. معمولاً بلافاصله پس از تزریق می‌توانید به منزل برگردید.

چقدر طول می‌کشد تا نتایج درمان با سلول بنیادی در زانو مشخص شود؟

نتایج درمانی زانو در هر شخصی متفاوت است اما معمولا اثر بخشی آن بین 3 تا 6 ماه طول می‌کشد. برخی بیماران بهبود را زودتر و برخی دیرتر تجربه می‌کنند.