درد پشت زانو یکی از شایع ترین دردهایی است که افراد مختلفی با آن مواجه می شوند. این درد می تواند از یک ناراحتی خفیف تا دردی شدید و فلج کننده باشد. درد پشت زانو نه تنها باعث ناتوانی در انجام فعالیت های روزمره می شود، بلکه کیفیت زندگی را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. عوامل متعددی می توانند منجر به درد پشت زانو شوند. از آسیب دیدگی های ورزشی و تصادفات گرفته تا التهاب مفاصل و پارگی رباط ها. اما در اغلب موارد، درد پشت زانو ناشی از فرسودگی و استهلاک غضروف های زانو به دلیل افزایش سن است. اما در صورت بروز این مشکل باید چه کرد؟ راه های درمانی برای آن وجود دارد؟ چگونه می توان پزشک خوبی را برای این عارضه پیدا کرد؟
در این مقاله به بررسی دقیق علل، نشانه ها، روش های تشخیص و درمان درد پشت زانو خواهیم پرداخت. همچنین راهکارهایی جهت پیشگیری و کاهش احتمال بروز این درد نیز ارائه می دهیم. پس همراه ما باشید تا در مورد این درد شایع و آزاردهنده بیشتر بدانید.
علل بروز درد در پشت زانو
عوامل متعددی می توانند باعث بروز درد در ناحیه پشت زانو شوند. این درد می تواند ناشی از آسیب های حاد مانند پیچ خوردگی، ضربه یا تصادف باشد. اما در بیشتر موارد، درد پشت زانو به دلیل مشکلات مزمن و التهابی ایجاد می شود.یکی از شایع ترین علل، التهاب غضروف های زانو به نام سندرم درد مفصلی زانو است. با افزایش سن، غضروف ها از بین می روند و التهاب ایجاد می کنند. در نتیجه، فشار بیش از حد به استخوان زانو وارد می شود. همچنین پارگی یا آسیب دیدگی رباط های زانو، به ویژه رباط های داخلی، می تواند سبب درد شدید در پشت زانو شود، این رباط ها وظیفه حفظ ثبات مفصل زانو را برعهده دارند.
به طور کلی دلایل مختلفی برای بروز درد در ناحیه پشت زانو وجود دارد که در ادامه برخی از آن ها را بررسی می کنیم.
تاندونیت پشت زانو
تاندونی در پشت زانو وجود دارد که به فعالیت های سنگین حساس است و موجب بروز درد در پشت زانو می شود. در این شرایط صاف کردن کامل زانو دشوار می شود. می توانید برای کاهش درد ناشی از تاندونیت پشت زانو، به صورت چهارزانو و یا بر روی یک میز به نحوی که ساق پاهایتام از آن آویزان باشد، بنشیند. چرخاندن کف پا و استخوان درشت نی به سمت خارج توسط پزشک ارتوپد، خم کردن پای آسیب دیده و قرار دادن مچ آن روی ساق پای دیگر از جمله مواردی هستند که در کاهش درد پشت زانو به دلیل تاندونیت پشت زانو تاثیرگذارند.
تاندونیت همسترینگ
زمانی این مورد می تواند علت بروز درد در پشت زانو باشد که بافت یکی از تاندون های همسترینگ ملتهب و یا دچار آسیب دیدگی شود. این التهاب در بالای زانو و در نقطه اتصال تاندون به زانو بروز می کند و در نتیجه درد پشت زانو را به وجود می آورد.
تاندونیت همسترینگ یکی از علل شایع درد در ناحیه پشت زانو است. تاندون همسترینگ، نواری از بافت فیبری است که سر عضله دوسر ران را به استخوان کشکک متصل می کند. زمانی این مورد می تواند علت بروز درد در پشت زانو باشد که بافت یکی از تاندون های همسترینگ ملتهب و یا دچار آسیب دیدگی شود. این التهاب در بالای زانو و در نقطه اتصال تاندون به زانو بروز می کند و در نتیجه درد پشت زانو را به وجود می آورد. این آسیب معمولاً در اثر فعالیت های تکراری مانند دویدن، پریدن یا زانو زدن ایجاد می شود.
لخته شدن خون در رگ های ساق پا
اصطلاح پزشکی این عارضه، ترومبوز ورید عمقی است که در صورت حرکت ندادن پا به مدت طولانی و یا پس از جراحی رخ می دهد و درد در ناحیه پشت زانو را به همراه دارد. لازم است بدانید که درمان نکردن این مشکل، می تواند منجر به مرگ نیز شود.
کیست بیکر
این کیست معمولا در صورت ابتلا به بیماری های زمینه ای مانند آرتروز مفصل زانو یا پارگی منیسک و با تولید بیش از اندازه مایع سینوویال در پشت زانو ایجاد می شود. با تشکیل کیست بیکر، برآمدگی ای در پشت زانو ایجاد می شود که خم و یا صاف کردن زانو می تواند درد ناشی از آن را بیشتر کند.
پارگی عضله دوقلو
یکی از علل شایع دردپشت زانو، پارگی عضله دوقلو است. عضله دوقلو یکی از مهمترین عضلات پشت زانو است که نقش محوری در خم و راست کردن زانو دارد.پارگی این عضله معمولاً در اثر ضربه یا فشار شدید و ناگهانی به زانو اتفاق می افتد. برای مثال هنگام پریدن، دویدن، بالا رفتن از پله یا حرکات ناگهانی در ورزش هایی مانند فوتبال، بسکتبال و والیبال. در پارگی عضله دوقلو، فرد به طور ناگهانی درد شدید و تیزی را در پشت زانو احساس می کند. معمولاً ناتوانی در خم کردن زانو نیز رخ می دهد و ممکن است تورم و کبودی نیز در محل ایجاد شود. تشخیص پارگی عضله دوقلو با معاینه فیزیکی و تست های تصویربرداری مانند ام آر آی امکان پذیر است.
پارگی منیسک
هر زانو دارای دو منیسک است که وظیفه آن ها جذب فشارهایی است که بین استخوان ساق و ران پا وارد می شود. زمانی که فشار وارده به زانو به حدی باشد که موجب چرخش آن شود، منیسک زانو پاره می گردد و درد، تورم و خشکی در پشت زانوی فرد نمایان می گردد.
آسیب دیدن رباط صلیبی خلفی
رباط صلیبی خلفی موجب خم شدن صحیح زانو می شود و کشیدگی و پارگی آن، درد پشت زانو را در پی دارد. عواقب ناشی از آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی با تورم، درد، احساس بی ثباتی در زانو و یا خالی شدن آن خود را نشان می دهد.
آسیب های گوشه خلفی جانبی
این آسیب ها بیشتر هنگام فعالیت های ورزشی و یا تصادفات بروز می کنند و معمولا موجب درد در پشت زانو و کناره خارجی آن می شوند. به طور کلی می توان گفت موارد بسیاری در بروز درد پشت زانو موثر هستند که در صورت مشاهده علائم مشکوک باید به متخصص ارتوپد مراجعه کنید و پس از تشخیص، بهترین روش درمان را تحت نظارت پزشک، آغاز نمایید.
علائم وجود عارضه در پشت زانو
درد پشت زانو می تواند نشانه ای از وجود مشکلات و عوارضی در این ناحیه باشد. شناخت علائم و نشانه های هشداردهنده بسیار مهم است تا بتوان به موقع این عارضه ها را تشخیص داد و درمان را آغاز کرد. از جمله علائمی که باید مورد توجه قرار گیرد، وجود درد در پشت یا کناره های زانو است که ممکن است حین فعالیت بدتر شود. این درد می تواند تیز و ناگهانی یا مزمن و کند باشد. گاهی نیز حس سوزش، خارش یا گزگز وجود دارد.
تورم، قرمزی، گرما و حساسیت در ناحیه پشت زانو، نشانه های التهاب هستند. محدودیت حرکتی و درد هنگام خم کردن زانو نیز بسیار رایج است. در موارد شدیدتر، ممکن است زانو قفل شود یا صداهایی مانند تق تق ایجاد گردد.
به طور کلی برخی از علائم وجود عارضه در پشت زانو عبارتند از:
- تورم و ملتهب شدن پشت زانو
- کم شدن محدوده حرکتی زانو
- درد در پشت زانو و نیز هنگام صاف کردن پا
- ناتوانی در قرار دادن وزن روی زانو
- گرفتگی و احساس خشکی در زانو
- مشکل در تنفس کردن
- قرمز شدن پشت زانو
- احساس گرما در ناحیه پشت زانوی یک پا
- تشکیل کبودی در پشت زانو یا حتی ساق پا
چه زمانی باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کرد؟
درد پشت زانو می تواند نشانه ای از وجود مشکل جدی باشد که نیازمند مراجعه به پزشک است. اگرچه گاهی این دردها گذرا و خفیف هستند، اما هرگز نباید آن ها را نادیده بگیرید. در صورتی که درد پشت زانویتان به مرور زمان بدتر شده و یا با وجود استراحت و مسکن، از بین نمی رود، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر درد با تورم، قرمزی، گرمی یا محدودیت حرکتی همراه باشد، می تواند نشانه ای از التهاب یا آسیب باشد که نیازمند اقدام سریع پزشکی است.
علاوه بر این ها در صورت بروز هرگونه آسیب یا ضربه به ناحیه پشت زانو که منجر به درد و تورم شدید شده باشد، بلافاصله باید به پزشک مراجعه کرد. دردهای شدید همراه با اختلال حرکتی یا صداهای غیرطبیعی از مفصل، اورژانس های پزشکی محسوب می شوند که نیاز به معاینه و بررسی دارد.
بنابراین توصیه می شود در صورت مشاهده هرگونه نشانه مشکوک، سریعا به پزشک مراجعه کنید تا از بروز عوارض جدی تر جلوگیری کنید.
روش های درمان درد پشت زانو
شیوه های درمان درد پشت زانو بسته به علت بروز آن و شدت درد ، می تواند انواع مختلفی داشته باشد. اولین و متداول ترین روش درمان، استراحت دادن به زانو است که لازم است فعالیت های سنگین و حتی سبک که به زانو فشار وارد می کنند را تا مدتی کنار بگذارید. به علاوه قرار دادن شیء نرمی در زیر زانو، می تواند موجب نتیجه بخش بودن استراحت شود. توجه داشته باشید که استراحت، معمولا در دردهای خفیف و در مراحل اولیه بیماری پاسخگو است و در صورت شدید تر بودن درد حتما باید به بهترین جراح زانو و ارتوپد مراجعه کنید تا با توجه به مشکلتان درمان آغاز شود.
موارد زیر سایر روش های درمان درد پشت زانو است:
- سرمادرمانی
- شاک ویو تراپی
- آب درمانی
- فیزیوتراپی
- ورزش هایی که موجب تقویت عضلات زانو وو لگن می شوند.
- درمان دارویی
- الکتروتراپی
- ماساژ درمانی
- حرکات کششی توصیه شده توسط پزشک
- استفاده از زانوبند طبی
- اوزون درمانی
- جراحی
انتخاب هر یک از روش های درمان باید توسط متخصص ارتوپد تصمیم گیری شود. به ویژه در موارد حساس، چرا که اقدامات خودسرانه می توانند عواقب شدیدتری را بر جای بگذارند. از طرفی درد پشت زانو اگر درمان نشود می تواند مشکلاتی در انجام فعالیت های روزمره پدید آورد و باعث درد، تورم، ضعف، خشکی زانو، محدودیت حرکتی و حساسیت بیش از اندازه پوست زانو و پا گردد. بنابراین توصیه می کنیم در اسرع وقت به بهترین متخصص ارتوپد زانو مراجعه نمایید.
نکاتی برای پیشگیری از درد پشت زانو
از ایجاد درد پشت زانو می توان با رعایت نکاتی ساده در زندگی روزمره و انجام تمرینات مناسب پیشگیری کرد. یکی از مهم ترین نکات، حفظ وزن مطلوب و تقویت عضلات اطراف زانو است. ورزش های هوازی مانند شنا، دوچرخه سواری و پیاده روی به کاهش وزن و تقویت عضلات کمک می کنند.
به طور کلی برای پیشگیری از درد پشت زانو، رعایت نکات زیر توصیه می شود:
- انجام مرتب ورزش و تقویت عضلات پشت و جلوی ران و عضله دوقلو برای حمایت از زانو
- قبل از ورزش حتما گرم کردن و کشش عضلات به مدت 5-10 دقیقه
- جلوگیری از اضافه وزن و کاهش فشار به مفاصل
- استفاده از تجهیزات مناسب ورزشی مانند کفش های ضد شوک
- تقویت عضلات پا با تمریناتی مثل پا بالا کردن روی نوک پا
- اجتناب از حرکات ناگهانی و پرش های شدید در ورزش ها
- استراحت کافی پس از فعالیت های شدید ورزشی
- مراقبت از زانو در صورت وجود آسیب های قبلی
- مصرف مکمل هایی مانند گلوکوزآمین و امگا-3 برای سلامت مفاصلکلام پایانی
سخن پایانی
با توجه به اهمیتی که زانو در شیوه حرکتی هر فرد دارد، ماندگار ماندن مشکلی در آن می تواند روند معمول زندگی را تا مدت ها مختل کند. از طرفی انجام روش درمان نامناسب نیز می تواند عوارضی را برای مبتلایان در پی داشته باشد. بنابراین لازم است حین انتخاب پزشک خوب، به سوابق و تجربه های او دقت کنید تا مبادا در آینده مشکل جدی برای شما رخ دهد.
یکی از بهترین متخصصان ارتوپد و جراح زانو ، دکتر پناهی می باشد که با سابقه درخشان خود در درمان مشکلات مربوط به زانو، می تواند تا حد زیادی به شما کمک کند.
سوالات متداول
علل اصلی درد پشت زانو چیست؟
ایجاد درد پشت زانو دلایل مختلفی دارد اما شایع ترین علل عبارتند از التهاب غضروف (سندرم درد مفصلی زانو)، آسیب دیدگی رباط ها، آرتروز زانو، بیماری بیکر، التهاب غده پوپلیته و التهاب عضلات همسترینگ و دوقلو.
چگونه می توان درد پشت زانو را تسکین داد؟
استراحت، مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، کمپرس گرم یا سرد، فیزیوتراپی و تزریق داخل مفصلی کورتیکواستروئیدها راه های موثری برای کاهش درد هستند.
آیا درد پشت زانو نیاز به جراحی دارد؟
در اکثر موارد نیازی به جراحی نیست. اما در صورت وجود آسیب شدید به رباط ها یا غضروف ها، جراحی آرتروسکوپی ممکن است توصیه شود.
چگونه می توان از بروز درد پشت زانو پیشگیری کرد؟
ورزش های تقویتی، کنترل وزن، استفاده از تجهیزات مناسب ورزشی، گرم کردن و سرد کردن مناسب، تغذیه مناسب و استراحت کافی مهم ترین راه های پیشگیری از ایجاد درد پشت زانو هستند.
