اگر هنگام بالا رفتن از پله، نشستن طولانی یا حتی پیاده‌روی ساده دچار درد در جلوی زانو می‌شوید، احتمال دارد دچار سندروم درد کشککی رانی یا همان Patellofemoral Pain Syndrome شده باشید. این مشکل که به آن “زانوی دوندگان” هم می‌گویند، در میان جوانان، ورزشکاران و به‌خصوص خانم‌ها شیوع بیشتری دارد.
سندروم درد کشککی رانی (Patellofemoral Pain Syndrome یا PFPS) که با عنوان “درد جلوی زانو” یا “زانوی دوندگان” نیز شناخته می‌شود، یکی از شایع‌ترین مشکلات زانوست، به‌ویژه در میان ورزشکاران، جوانان و زنان است.
این نوع درد به نام‌های دیگری مانند، سندروم درد قدامی و یا سندرم درد کشککی هم شناخته می‌شود که ممکن است به دلایل مختلف در فرد ایجاد شود. هرچند در اکثریت مواقع درمان درد جلوی زانو به‌راحتی با استراحت و یا کمپرس یخ یا روش‌های ساده دیگر رفع می‌شود، ولی در مواقعی هم ممکن است درد کشکک زانو بسیار جدی باشد و نیاز به تشخیص به‌موقع و همچنین درمان فوری آن باشد. حال می‌خواهیم با ارائه توضیحات دقیق‌تر به علت ایجاد درد در زانو و درمان درد زانو بپردازیم؛
علائم شایع درد کشککی رانی
افرادی که به این سندروم دچار می‌شوند معمولاً علائم زیر را تجربه می‌کنند:
درد در جلوی زانو، مخصوصاً هنگام نشستن طولانی، بالا یا پایین رفتن از پله
احساس ساییدگی یا صدای تق‌تق هنگام خم و راست کردن زانو
افزایش درد بعد از فعالیت فیزیکی یا ورزش
چرا این اتفاق می‌افتد؟
این درد معمولاً به دلیل فشار نامتعادل روی کشکک (کاسه زانو) و حرکت غیرطبیعی آن در مسیر مفصلی ایجاد می‌شود. عواملی مانند ضعف عضلات ران، اختلال در راستای پا، کف پای صاف یا استفاده از کفش نامناسب می‌توانند زمینه‌ساز این مشکل باشند.
روش‌های موثر برای کاهش درد و درمان دردکشک رانی
۱. کاهش فعالیت‌های تحریک‌کننده
در روزهای اول بهتر است از انجام فعالیت‌هایی که باعث تشدید درد می‌شوند مثل دویدن، پریدن یا نشستن روی زانو، پرهیز کنید.
۲. استفاده از یخ
قرار دادن کیسه یخ روی زانو به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، روزی چند بار، می‌تواند التهاب و درد را کاهش دهد.
۳. تمرینات تقویتی
عضلاتی مانند چهارسر ران، همسترینگ و عضلات باسن نقش کلیدی در تعادل زانو دارند. تمرینات مناسب شامل:
اسکات دیواری با کمک توپ
بالا بردن لگن (پل گلوتئال)
باز کردن ران به طرفین با کش تمرینی (Clamshell)
این تمرینات بهتر است تحت نظر فیزیوتراپیست یا مربی مجرب انجام شوند.
۴. کشش عضلات کوتاه‌شده
اگر عضلات پشت ران یا نوار خارجی ران (IT band) دچار کوتاهی باشند، فشار بیشتری به زانو وارد می‌شود. حرکات کششی منظم می‌توانند کمک زیادی کنند.
۵. اصلاح وضعیت بدن
بسیاری از بیماران با اصلاح نحوه راه‌رفتن، ایستادن یا نشستن خود، کاهش چشمگیری در درد تجربه می‌کنند. بررسی بیومکانیک بدن توسط متخصص فیزیوتراپی یا ارتوپد می‌تواند کلید بهبود باشد.
۶. فیزیوتراپی حرفه‌ای
دستگاه‌هایی مانند اولتراسوند، تحریک الکتریکی یا لیزردرمانی در کنار تمرینات تخصصی می‌توانند روند درمان را تسریع کنند.
۷. استفاده از نوار درمانی (Taping)
نوارهای کنزیوتیپ کمک می‌کنند کشکک در راستای بهتری حرکت کند و فشار از روی آن برداشته شود.
کارهایی که باید از آن‌ها پرهیز کرد
نشستن چهارزانو یا دو زانو برای مدت طولانی
بالا رفتن مداوم از پله یا سرازیری
انجام تمرینات سنگین بدون گرم‌کردن کافی
پوشیدن کفش‌های نامناسب یا کهنه
علائم بروز درد کشککی رانی و درد جلوی زانو که از آن بی‌خبرید!
- شروع تدریجی درد مبهم در زانو
- احساس درد در زمان بالاوپایین‌رفتن از پله
- ایجاد صدا در زانو
- خالی کردن زانو
- کاهش میزان خم‌شدن زانو
درد کشککی رانی و درد جلوی زانو می‌تواند به شکل‌های متفاوت خود را نشان دهد و مسلماً در همه افراد میزان و نحوه بروز درد یکسان نیست، در واقع علائم بروز درد جلوی زانو بستگی به نوع مشکلی که به واسطه آن درد ایجاد شده است دارد، این درد می‌تواند در هر دو زانو و یا در مواقعی فقط در یک زانو رخ دهد و همچنین امکان دارد درد به طور مقطعی و در زمان فعالیت بروز کند و یا فرد همواره دچار درد کشکک زانو باشد. به‌عنوان‌مثال علائم سندرم پاتلوفمورال یا همان درد کشککی رانی می‌تواند به شکل درد در خود کشکک زانو و یا نواحی اطراف زانو رخ دهد و همچنین دارای حساسیت بالایی است و یا ممکن است حالت کشش و یا صدای جیرجیر را در زانو حس کنید و همه این دردها می‌تواند در حالت‌هایی مانند، دویدن یا پریدن، نشستن طولانی و یا بالا و پائین رفتن از پله‌ها بروز پیدا کند که باتوجه‌به همه این علائم می‌توان علت درد جلویی زانو را تشخیص داد. در مواردی مانند آرتروز بروز درد می‌تواند متفاوت باشد و به‌عنوان‌مثال اگر وزن خود را بر روی پایی که درگیر است بیاندازید درد را بیشتر احساس می‌کنید و در هنگام استراحت درد شما کاهش می‌یابد. در عارضه‌ای مانند پارگی رباط صلیبی علائم به شکل دیگری است، در زمان آسیب صدایی مثل از جا درآمدن و خالی‌کردن ناگهانی را احساس خواهید کرد و محل آسیب‌دیده به‌سرعت دچار تورم و درد شدید خواهد شد. همان‌طور که گفته شد، این علائم می‌تواند برای افراد در شرایط مختلف یکسان نباشد و تشخیص علت درد باید توسط متخصص ارتوپداصفهان انجام شود.
به چه دلایلی ممکن است دچار درد جلوی زانو شوید؟!
در واقع کاسه زانو یا همان کشکک زانو یک استخوان مثلثی شکل است که بر روی استخوان ران قرار گرفته و همچنین غضروف‌هایی که وظایفی همچون کاهش ساییدگی و کمک به حرکت فرد را دارند در قسمت پشت کشکک زانو و در انتهای استخوان ران قرار گرفته‌اند. کشکک زانو به واسطه استخوان‌ها و غضروف‌های اطراف احاطه شده است، از وظایف دیگر کاسه زانو می‌توان به کاهش فشار بر روی زانو و همچنین فرسایش ناشی از مواردی همچون زانوزدن و افزایش بازوی اهرم عضلات ران اشاره کرد. اگر به دنبال علت درد جلویی زانو یا همان درد کشکک زانو و راه‌های تشخیص و درمان آن هستید تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا پاسخ تمام سؤال‌های خود را دریافت کنید. درد جلوی زانو می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد و باعث آزار شما شود و در موارد شدید باعث اختلال در انجام فعالیت‌های روزانه شما خواهد شد.
سندرم درد پاتلوفمورال و درد کشککی رانی
یکی از دلایل اصلی و مهم ایجاد درد کاسه زانو و درد کشککی رانی، ابتلا به سندرم درد پاتلوفمورال یا سندرم دونده است که بیشتر در افراد ورزشکار به‌خصوص ورزش دو مشاهده می‌شود که دویدن و پریدن خود باعث افزایش فشار به کاسه زانو می‌شود و این نوع بسیار به درد ناشی از کشیدگی رباط شباهت دارد؛ ولی به طور کل با آن متفاوت است؛ دلایل دیگری هم ممکن است باعث ایجاد سندرم درد کشککی رانی شوند از جمله، مشکل در ساختار استخوانی و آناتومی، نداشتن تعادل در حرکت و ضعف عضلات چهار سر ران، زانوهایی که تحت جراحی قرار گرفته‌اند هم بسیار در معرض خطر ابتلا به درد کشککی رانی هستند و همچنین اگر فرد دچار ضربه و آسیب شود و این ضربه منجر به دررفتگی و یا شکستگی کاسه زانو شود هم خطر ابتلا به سندرم درد کشککی در فرد بالا می‌رود. این درد در قسمت‌های مختلف همچون زیر زانو و اطراف زانو ایجاد می‌شود و اگر حجم درد کم باشد با کمی استراحت درمان می‌شود؛ ولی اگر شدت درد بالا باشد نیاز به درمان‌های تخصصی‌تر خواهید داشت.
تاندونیت کشکک زانو
تاندونیت کشکک زانو یا همان زانوی جامپر بر اثر فشارهای طولانی‌مدت بر روی تاندون‌های زانو ایجاد شده و همین امر موجب پارگی‌های کوچک و در نتیجه باعث التهاب و درد تاندون‌های زانو خواهد شد. این مشکل باعث آسیب به کشکک زانو شده و درد در نواحی اطراف زانو ایجاد می‌شود و همچنین حساسیت زانو بسیار زیاد خواهد شد. تاندونیت کشکک زانو بیشتر در افرادی که فعالیت‌های سنگین و ورزشی دارند ایجاد می‌شود و همچنین یکی از علت‌های مهم درد جلوی زانو است.
آرتروز زانو
یکی از دلایل درد کشکک رانی یا درد جلوی زانو آرتروز زانو یا استئوآرتریت است که بیشتر در افراد با سنین بالا مشاهده می‌شود، البته که امکان دارد در سنین پائین‌تر هم بروز کند؛ اگر غضروف‌هایی که وظیفه محافظت استخوان‌های زانو را بر عهده دارند به دلایل مختلف دچار سائیدگی شوند، فرد دچار آرتروز زانو خواهد شد و گفتنی است که این مشکل درمان قطعی ندارد ولی می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.
پیشنهاد دکتر فرزاد پناهی برای مطالعه: آرتروز زانو و پیاده‌روی
کف پای صاف
شاید بیشتر موارد دیگری که به‌عنوان علت درد جلوی زانو ذکر شده است به گوش شما خورده باشد؛ ولی باید بدانید که یکی از علل اصلی درد کشککی رانی داشتن کف پای صاف است، زیرا در این حالت در تقسیم نیروی وارد شده به زانوها توازن برقرار نخواهد شد و ممکن است به یک زانو فشار بیشتری وارد شده و موجب درد جلوی زانو شود؛ ناگفته نماند که اگر این افراد دچار اضافه‌وزن و چاقی باشند یا فعالیت‌های سنگین و ورزشی را انجام دهند و یا باردار باشند، باعث افزایش فشار نامتوازن بر روی زانوها و در نتیجه ابتلا به درد کشککی رانی خواهند شد.
پارگی رباط صلیبی
اگر یکی از رباط‌هایی که ران و ساق پا را به هم متصل می‌کند دچار آسیب و پارگی شود، در نتیجه درد جلوی زانو در فرد بروز پیدا می‌کند که این عارضه پارگی رباط صلیبی قدامی نام دارد؛ این پارگی رباط صلیبی می‌تواند به‌صورت جزئی و یا کامل ایجاد شود و همچنین ارتباطی به نوع فعالیت یا سن فرد ندارد، زیرا ممکن است در یک چرخش ناگهانی کشکک زانو یا همچنین ضربه به‌زانو دچار پارگی شود.
بورسیت کشکک زانو
شاید برایتان سؤال پیش آید که بورسیت زانو چیست؟ کیسه‌های کوچک ژله‌ای که در اطراف مفاصل زانو قرار گرفته‌اند بورسا نام دارد؛ حال اگر به این کیسه‌های ژله‌ای آسیبی وارد شود، فرد دچار التهاب بورسیت کاسه زانو شده و به دنبال آن درد کشککی رانی را به همراه خواهد داشت. اگر مشکل بورسیت زانو طولانی‌مدت ادامه داشته باشد، می‌تواند منجر به آرتروز شود، بورسیت کشکک زانو یکی از دلایل اصلی درد جلوی زانو است.
ازگودشلاتر
بیماری ازگودشلاتر یکی از اساسی‌ترین علل ایجاد درد جلوی زانو است، در افراد دچار به این بیماری بخش پایین زانو همراه با تورم و بسیار به لمس حساس است و بیشتر در سنین رشد و زمان بلوغ، حدود ۱۲ تا ۱۵ سالگی و در افراد ورزشکار مشاهده می‌شود. این درد می‌تواند در یک یا دو زانو و درست در بالای استخوان درشت‌نی ساق پا، زیر کشکک زانو رخ دهد.
سندرم هوفا و لایه چربی زیر کشککی
هوفا یک‌لایه چربی به شکل بالشتک نرمی است که در زیر کشکک زانو قرار گرفته و کاسه زانو را از استخوان ران و ساق پا جدا کرده و به‌عنوان محافظ فعالیت دارد؛ هوفا دارای اعصاب بسیاری است و هرگونه ضربه به این لایه چربی می‌تواند منجر به دردی با میزان بالا و همچنین آسیب به دیگر قسمت‌های زانو از جمله پارگی رباط صلیبی قدامی هم شود؛ با نکته‌های ذکر شده باید گفت سندرم هوفا یکی از دلایل شایع درد کشککی رانی است. با تمام این تفاسیر و دلایل ذکر شده دررابطه‌با بروز درد جلوی زانو، این مشکل و درد کشککی رانی می‌تواند دلایل دیگری از جمله، آسیب‌های فیزیکی و ناگهانی به‌زانو، حرکت‌های غیر متعادل و سنگین، عفونت‌های مختلف و همچنین ورزش‌های سنگین را داشته باشد.
2 راه تشخیص درد جلوی زانو که بهتر است بدانید!
تشخیص علت درد جلوی زانو و درد کشککی رانی با روش‌های مختلف و به توصیه پزشک متخصص ارتوپد صورت می‌گیرد و در واقع بعد از مراجعه به پزشک و دریافت اطلاعات از شما ممکن است پزشک توصیه به عکس‌برداری و یا آزمایش به روش‌های مختلف داشته باشد. در ابتدای امر پزشک از بیمار سؤالاتی را دارد مانند، دارابودن فرد به بیماری‌های دیگر، مشاهده محل درد، آیا درد دیگری هم همراه درد جلوی زانو احساس می‌کند؟ آیا دارویی برای تسکین استفاده کرده است؟
معاینات بالینی
متخصص ارتوپد بعد از رسیدن به پاسخ سؤالات لازمه به معاینه بالینی بیمار می‌پردازد. در این روش به‌صورت فیزیکی به معاینه محل درد با اعمال تست‌های مختلف به میزان حرکت و درد جلوی زانو بیمار خواهد پرداخت که برای این نوع از تشخیص پزشک محل درد را لمس می‌کند و به آن فشار وارد می‌کند و به اطراف حرکت می‌دهد و بعد ممکن است برای بیمار عکس‌برداری را تجویز نماید.
تصویربرداری و رادیوگرافی
پزشک متخصص ارتوپد در اکثریت مواقع و برای تشخیص دردهای سطحی‌تر رادیوگرافی را برای بیمار تجویز می‌کند که در این روش می‌تواند تمام قسمت‌های کشکک زانو را مشاهده کند و علت درد جلوی زانو را تشخیص دهد و گاهی ممکن است برای بیمار انجام سی‌تی‌اسکن را توصیه کند تا بتواند به طور دقیق‌تر علت درد کشکی رانی بیمار را تشخیص دهد و به دنبال آن روند درمان را آغاز کند؛ حال اگر پزشک در معاینات بالینی تشخیص دهد که ممکن است مشکلی در قسمت‌های غیر استخوانی زانو از جمله، غضروف‌های نرم، رباط‌ها و دیگر بخش‌ها رخ‌داده باشد، به‌طورقطع انجام ام‌آرآی را برای تشخیص علت درد جلوی زانو بیمار پیشنهاد می‌کند.
راه‌های درمان درد جلوی زانو
روش برنج
یکی از روش‌های درمان سریع و خانگی درد جلوی زانو به نقل از سایت آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا استفاده از روش برنج یا Rice برای کاهش درد کشککی رانی است.
RICE مخفف استراحت، یخ، فشرده سازی و ارتفاع است.
- استراحت کن: از وارد کردن وزن بر روی زانوی دردناک خودداری کنید.
- یخ: از بسته های سرد به مدت 20 دقیقه هر بار و چند بار در روز استفاده کنید. یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
- فشرده سازی: برای جلوگیری از تورم اضافی، به آرامی زانو را در یک باند کشی بپیچید و یک سوراخ در ناحیه کاسه زانو ایجاد کنید. اطمینان حاصل کنید که باند به خوبی قرار می گیرد و باعث درد اضافی نمی شود.
- ارتفاع: تا جایی که ممکن است، در حالی که زانوی خود را بالاتر از قلب خود قرار داده اید استراحت کنید.
بااحساس درد جلوی زانو و یا اطراف زانو باید برای تشخیص به‌موقع و شروع روند درمان به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و سپس به توصیه و تشخیص ایشان از روش‌های درمانی مختلف استفاده کنید. روش‌های درمانی باتوجه‌به علت درد جلوی زانو بیمار می‌تواند متفاوت باشد؛ زیرا نحوه روند درمان بسیار به دلیل ایجاد درد بستگی دارد؛ به‌عنوان‌مثال ممکن است درد یک فرد با روش‌های ساده و در دسترس درمان شود؛ ولی در فرد دیگر شاید نیاز باشد درمان‌های تخصصی‌تر و حتی درمان به روش جراحی انجام شود تا درد بهبود یابد.
اگر پس از چند هفته تمرین و مراقبت خانگی همچنان درد ادامه دارد یا علائم بدتر می‌شود، بهتر است به یک پزشک متخصص طب فیزیکی یا ارتوپدی مراجعه کنید تا بررسی دقیق‌تری صورت بگیرد.
ورزش
انجام حرکات ورزشی باعث تقویت عضلات پا و زانو می‌شود و در نتیجه می‌تواند درد شما را درمان کند؛ ولی باید بدانید که اگر درد جلوی زانو شما در میزان حرکت شما اختلال ایجاد کرده باشد باید از یک فیزیوتراپ برای انجام حرکات ورزشی کمک بگیرید.
کاهش وزن
اگر دچار درد کشککی رانی و یا درد جلوی زانو و همچنین دارای اضافه‌وزن هستید، با کاهش وزن اصولی و حتی به میزان پایین می‌توانید در زمان کم درد زانو خود را تسکین دهید.
استفاده از دارو
شما عزیزی که دچار سندرم درد کشکی شده‌اید در مراحل اولیه بروز در می‌توانید از داروهای مسکن و ضدالتهاب ساده و بدون نسخه استفاده کنید؛ ولی فقط برای چند روز و اگر درد کاسه زانو شما تسکین نیافت باید به پزشک ارتوپد مراجعه کنید تا باتوجه‌به میزان درد و علت آن برای شما داروهای مسکن و ضدالتهاب قوی‌تری تجویز کند.
فیزیوتراپی
اگر در کنار درد کشککی رانی دچار محدودیت فعالیت شده‌اید و فعالیت‌های روزانه برای شما سخت شده است بهترین راه مراجعه به فیزیوتراپ است تا بتواند با کمک در انجام حرکات ورزشی درد شما را کاهش دهد.
استفاده از ابزارهای کمک دهنده
شما می‌توانید برای کاهش و تسکین درد جلوی زانو از دو نوع مختلف زانوبند استفاده کنید، یکی از انواع زانوبندها، مفصل زانو شما را ثابت نگه می‌دارد تا درد زانو بهبود یابد و نوع دیگر به این شکل است که میزان فشار بر روی زانو را کاهش می‌دهد.
تزریق داروهای ضدالتهاب و کاهش‌دهنده درد
یکی از روش‌های درمان درد کاسه زانو تزریق دارویی است؛ به‌عنوان‌مثال اگر زانو شما دچار التهاب باشد یکی از روش‌های درمانی عالی تزریق کورتون است که خاصیت ضدالتهابی دارد و یا تزریق هیالورونیک اسید می‌تواند به‌عنوان مایع روان‌کننده در درمان درد جلوی زانو تأثیرگذار باشد. حال اگر پزشک تشخیص دهد که بافت‌های مفصلی زانو آسیب‌دیده و یا از بین رفته است، بهترین روش تزریق پی‌آرپی است. در ادامه باید بگوییم یکی از روش‌های تخصصی و مدرن درمان درد کشککی رانی اوزون تراپی است که در بهترین مرکز پی آر پی زانو در اصفهان، اوزون یا همان فرمول مولکولی از اکسیژن به زانو تزریق می‌شود و بافت‌های آسیب‌دیده را ترمیم کرده و موجب کاهش درد جلوی زانو خواهد شد.
درمان به روش جراحی
باتوجه‌به ذکر روش‌های درمانی متفاوت باید متوجه شده باشید که درد کشککی رانی و درد جلوی زانو در اکثریت مواقع با روش‌های درمانی غیرتهاجمی قابل‌درمان است؛ ولی اگر مشکل بیمار به این روش‌های درمانی پاسخ مثبت ندهد پزشک به‌ناچار باید از روش جراحی برای درمان درد زیر کشکک زانو شما استفاده کند، گفتنی است که از رایج‌ترین انواع جراحی دراین‌رابطه، جراحی به روش آرتروسکوپی است که بسیار در روند درمان مشکلات زانو و همچنین درد جلوی زانو کاربرد دارد.
زنگ خطر درد کشککی رانی
با اینکه درد جلوی زانو خطرناک نیست و می‌تواند به‌راحتی بهبود یابد؛ ولی بهتر است در صورت احساس درد کاسه زانو و یا نواحی آن به مراجعه کنید؛ حال باید بدانید که فقط در موارد محدودی ممکن است درد کشککی رانی خطرناک و نشان‌دهنده دردی جدی باشد که درد همراه بااحساس ساییدگی و کشیدگی در زانو باشد، درد فقط در قسمت جلوی زانو نباشد و اطراف زانو هم درد را احساس کنید، دردی که هنگام خم‌کردن یا با بالا و پایین رفتن از پله‌ها تشدید یابد، دردی که شدید و حالت تیرکشنده داشته باشد و یا بعد از نشستن طولانی اگر بایستید به یکباره ظاهر شود.
سخن پایانی
سندروم درد کشککی رانی مشکلی شایع اما قابل درمان است. با آگاهی از علائم، تقویت عضلات، اصلاح حرکات روزمره و در صورت نیاز کمک گرفتن از فیزیوتراپی، می‌توان در بیشتر موارد بدون جراحی بهبود یافت. مراقبت منظم، صبر و پیگیری کلیدهای اصلی درمان این درد هستند. پیشنهاد ما به شما دوستان این است در صورت احساس درد جلویی زانو، مراجعه به متخصص ارتوپداصفهان را به تعویق نیندازید تا با تشخیص به‌موقع بیماری شما درمان و درد شما تسکین یابد. حال اگر پیشنهاد یا انتقادی دررابطه‌با مطالب این مقاله دارید بسیار خرسند می‌شویم آن را با ما در میان بگذارید.
