آرتروز زانو چیست و چه راه های درمانی دارد؟

به طور کلی به التهاب مفاصل زانو آرتروز گفته می‌شود. ایجاد تغییرات در استخوان‌ها، مفاصل و همچنین زانو درد، ممکن است نشان دهنده‌ی آرتروز باشد.
مفصل زانو از سه استخوان تشکیل شده است. این استخوان‌ها شامل ران، درشت نی ( ساق پا ) و کاسه‌ی زانو ( استخوان کشکک ) می‌باشد.
انتهای تمامی این استخوان‌ها را لایه ضخیمی از غضروف می‌پوشاند. غضروف باعث نرم و صیقلی شدن فضای بین استخوان نیز می‌شود.
با فرسایش و نازک شدن غضروف، درد آرتروز به وجود می‌آید. نازک شدن غضروف، با برآمدگی همراه است. به این برآمدگی، خار استخوان می‌گویند.
شدت بیماری آرتروز در افراد مختلف متفاوت است که در برخی افراد بدون علائم است. در برخی شرایط غضروف به حدی فرسایش می‌یابد که استخوان‌ها روی هم سابیده می‌شوند.

بیشتر بخوانید: پیشگیری از درد زانو

علائم آرتروز زانو چیست؟

علائم آرتروز زانو، در افراد مختلف متفاوت است. در بعضی از روزها فرد ممکن است درد بیشتری را تجربه کند. صدای تق تق، شکستگی و ترق و تروق زانو حتما نشان دهنده‌ی آرتروز نیست. علائم آرتروز زانو عبارتند از:
• درد
• خشکی مفاصل
• ورم
• ضعف و عدم تعادل
• علائم نوسانی

• درد

رایج‌ترین علائم آرتروز، زانو درد است. این درد زمانی احساس می‌شود که فرد زانوی خود را خم یا به آن فشار وارد کند.
علاوه بر آن، درد در هنگام تماس زانو با دست نیز احساس می‌شود.

• خشکی مفصل

سفت شدن و خشکی زانو، باعث شده که تحمل فشار و خم شدن زانو کاهش یابد. خشک شدن و سفتی زانو بعد از عدم تحرک طولانی، جز علائم آرتروز است.

• ورم

با توجه به شرایط فرد، میزان تورم ممکن است زیاد یا کم باشد و باعث محدودیت حرکت زانو شود.

• ضعف و عدم تعادل

در بعضی مواقع، آرتروز باعث ایجاد ضعف و عدم تعادل در اطراف زانو می‌گردد.

• علائم نوسانی

علائم آرتروز در فرد، دچار نوسان می‌گردد. بدین صورت که بعضی روزها فرد سرحال بوده و کاملا احساس سلامتی می‌کند. ولی در روز دیگر، این علائم ممکن است بسیار تشدید شوند. ظهور علائم آرتروز زانو با آلودگی هوا، فشار، خستگی رابطه مستقیم دارد.

آرتروز زانو و علل ایجاد آن

آرتروز زانو یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی است که باعث درد و محدودیت حرکتی در زانو می شود. زانو بزرگ ترین مفصل بدن است که وظیفه حمایت وزن بدن و اجازه حرکت به آن را برعهده دارد. آرتروز زمانی رخ می دهد که غضروف های نرم و لغزنده ای که بین استخوان های زانو قرار گرفته اند، از بین بروند. در نتیجه استخوان های زانو به هم ساییده می شوند و باعث التهاب، درد و تورم در ناحیه زانو می شوند.

علل مختلفی منجر به آرتروز زانو می شود. افزایش سن، اضافه وزن، آسیب دیدگی قبلی زانو، فشارهای مکانیکی مکرر، ضعف عضلانی و ناهنجاری های مادرزادی از جمله عوامل خطرساز برای ابتلا به آرتروز زانو هستند. درد زانو ناشی از آرتروز ممکن است در ابتدا متناوب باشد اما به مرور زمان شدیدتر و مداوم تر می شود و مانع از انجام فعالیت های روزمره می گردد. اگر علائم زودرس آرتروز زانو شناسایی و درمان شود، می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

درمان آرتروز زانو بدون جراحی

آرتروز زانو یک بیماری مزمن است که متاسفانه تاکنون درمان قطعی برای آن شناخته نشده است. اما روش های درمانی مختلفی وجود دارد که می تواند در کاهش درد، بهبود عملکرد و به تعویق انداختن پیشرفت بیماری بسیار موثر باشد. از جمله رایج ترین روش ها می توان به درمان های دارویی، فیزیوتراپی، استفاده از وسایل کمکی مانند عصا و بریس، تزریق داروهای تسکین دهنده به داخل مفصل و…. اشاره کرد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

کاهش وزن

کاهش وزن یکی از موثرترین راهکارها برای کنترل علائم آرتروز زانو و کند کردن پیشرفت آن است چرا که اضافه وزن فشار زیادی بر مفاصل ویژه زانوها وارد می کند. با کاهش وزن، فشار وارده بر زانوها کمتر شده و درد و التهاب ناشی از آرتروز به مرور زمان کاهش می یابد.

رژیم غذایی مناسب و ورزش منظم، کلید موفقیت در کاهش وزن است به طوی که مصرف غذاهای کم کالری و سرشار از مواد مغذی، میوه و سبزیجات تازه و پرهیز از غذاهای چرب و شیرین باعث کاهش وزن می شود. همچنین ورزش هایی مانند پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و حرکات کششی بهترین گزینه ها برای افراد مبتلا به آرتروز زانو هستند. این ورزش ها باعث تقویت عضلات و استحکام مفاصل می شوند.

به طور کلی با کاهش وزن و تقویت عضلات، می توان از پیشرفت آرتروز زانو جلوگیری کرد و نیاز به درمان های تهاجمی تر را به تعویق انداخت. پس برای داشتن زانوهای سالم، هر چه زودتر کاهش وزن را در برنامه تان قرار دهید.

پیاده روی

پیاده روی منظم یکی از بهترین و ساده ترین راه ها برای درمان آرتروز زانو است. پیاده روی باعث تقویت عضلات اطراف زانو شده و از بروز درد و التهاب در این مفصل جلوگیری می کند. همچنین با پیاده روی، خون رسانی به غضروف های زانو بهبود پیدا کرده و از تخریب بیشتر آن ها جلوگیری می شود.  توصیه می شود روزانه حداقل بین نیم ساعت تا یک ساعت به صورت تدریجی پیاده روی کنید. البته باید سرعت پیاده روی به گونه ای تنظیم شود که ایجاد درد نکند. استفاده از کفش های مناسب نیز برای پیاده روی اهمیت زیادی دارد. پیاده روی منظم، علاوه بر درمان آرتروز زانو، سلامت قلبی-عروقی را نیز بهبود می بخشد.

ورزش کردن و انجام حرکات کششی

ورزش منظم نقش بسزایی در درمان و کنترل قطعی علائم آرتروز زانو دارد. انجام ورزش های هوازی مانند شنا، دوچرخه سواری، و پیاده روی باعث افزایش قدرت و استقامت عضلات اطراف زانو می شود و از بروز درد و التهاب جلوگیری می کند. علاوه بر این، ورزش های کششی و تقویت عضلات نیز برای بهبود محدودیت حرکتی ناشی از آرتروز بسیار مفید هستند. یادتان باشد که شدت و مدت ورزش باید به تدریج افزایش یابد تا عضلات و مفاصل زانو آمادگی لازم را پیدا کنند. همچنین استراحت کافی بین جلسات ورزشی برای بازیابی عضلات ضروری است.

با برنامه ریزی صحیح، می توانید از ورزش به عنوان یک روش درمانی موثر، قطعی و کم هزینه برای کنترل درد و بهبود عملکرد زانو در آرتروز بهره برد. ورزش درمانی قدم مهمی در جهت ارتقای کیفیت زندگی افراد مبتلا به آرتروز است.

4 حرکت کششی خوب برای درمان قطعی آرتروز زانو

1. حرکت کششی عضله همسترینگ:

• برای این حرکت، نیاز به یک باند یا پارچه بلند دارید.
• ابتدا پارچه را دور کف پا بیندازید و دو سر پارچه را با دست گرفته و نگه دارید.
• سپس با کشیدن پارچه، عضله پشت پا را بکشید.
• تمرین را به مدت 20 ثانیه برای هر دو پای خود انجام دهید.

1. انقباض عضله چهار سر ران:

• در این حرکت، به پشت دراز کشیده و هر دو پا را کنار هم صاف روی زمین قرار دهید.
• پشت زانوی خود را به یک پد یا حوله فشار داده و به مدت 5 ثانیه در حالت انقباض نگه دارید.
• این تمرین به تقویت عضلات چهار سر ران کمک می کند.

1. حرکت کششی عضله پشت ساق با صندلی:

• در این حرکت، پشت صندلی بایستید، دست های خود را بر روی صندلی بگذارید.
• یکی از پاها را جلو آورده و دیگری را کمی عقبتر نگه دارید.
• بر روی پاشنه پای جلویی قرار بگیرید و عضله ساق پای خود را بکشید.

1. بالا بردن یک پا در حالت دراز کشیده:

• برای این حرکت، روی زمین دراز بکشید و پاها را کشیده و دست ها را در اطراف بدن قرار دهید.
• با خم کردن زانوها، کف پاها را بر روی زمین قرار دهید.
• سپس یک پا را صاف کرده و به اندازه 30 درجه بالا ببرید.
• هر پا را می توانید تا 5 ثانیه نگه دارید و سپس آرام آرام به حالت اولیه برگردانید.

توجه داشته باشید که قبل از انجام هر حرکت و تمرین ورزشی، مهم است که با پزشک یا متخصص ورزش مشورت کنید و در صورت وجود هرگونه درد، ناراحتی یا علائم غیرطبیعی، تمرین را متوقف کنید و به متخصص مراجعه کنید.

استفاده از وسایل کمکی

استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، زانوبند، بریس و واکر برای افرادی که مبتلا به آرتروز زانو هستند، توصیه می شود. این وسایل با کاهش فشار وارد بر مفصل زانو، درد و التهاب را کم می کند و باعث بهبود توانایی حرکتی می شود.

استفاده از عصا می تواند فشار  وارد بر زانوها را تا 30 درصد کاهش دهد. عصا باید در دست مقابل پای آسیب دیده قرار گیرد. زانوبندها نیز روی زانو کشیده می شوند و از حرکات اضافی و ناپایداری مفصل جلوگیری می کنند.  استفاده از بریس، واکر و سایر وسایل کمکی با حمایت از مفصل آسیب دیده، فشار وارده را کاهش می دهد و از وخیم تر شدن بیماری جلوگیری می کنند. البته مهم است این وسایل تنها با تجویز پزشک و به مدت محدود استفاده شوند تا به بهبودی کمک نمایند.

فزیوتراپی برای درمان قطعی آرتروز زانو

فیزیوتراپی یکی از موثرترین و قطعی ترین روش های درمانی غیرتهاجمی برای آرتروز زانو است که می تواند به طور قابل توجهی در کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل موثر باشد. در فیزیوتراپی، فیزیوتراپ با استفاده از تکنیک های مختلفی همچون ماساژ، تحریک الکتریکی، کشش، حرارت درمانی و تمرین های ویژه، درد و التهاب را کاهش می دهد و موجب تقویت عضلات اطراف زانو می شود.  با برنامه ریزی صحیح، فیزیوتراپی می تواند به بهبود میزان حرکت زانو و توانایی انجام فعالیت های روزمره کمک شایانی نماید. همچنین یادگیری تمرین ها و روش های مراقبت از خود در فیزیوتراپی، نقش مهمی در پیشگیری از بدتر شدن بیماری دارد.

دارو درمانی و قرص برای ارتروز

اگرچه دارودرمانی به تنهایی نمی تواند آرتروز را درمان کند، اما مصرف صحیح آن ها می تواند بسیار مؤثر باشد. مسکن ها و ضدالتهاب های غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، در کاهش درد و التهاب زانو بسیار مفید هستند. داروهای ضد روماتیسمی مثل دیکلوفناک نیز برای کاستن از پیشرفت بیماری بکار می روند. همچنین داروهایی مانند گلوکوزامین و کاندروئیتین سولفات خاصیت ضدالتهابی داشته و از تخریب بیشتر غضروف ها جلوگیری می کنند.

تزریق داخل مفصلی کورتون و اسیدهیالورونیک نیز گزینه های دیگری هستند. لازم به ذکر است که داروها تحت نظر پزشک و به صورت موقت استفاده کنید. هرچند دارودرمانی به تنهایی کافی نیست، اما در کنار سایر روش های درمانی می تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا به آرتروز را بهبود بخشد.

تزریقات مفصلی برای درمان قطعی آرتروز زانو

تزریق داخل مفصلی دارو و موادی مانند کورتون و اسید هیالورونیک، از روش های درمانی موثر و قطعی برای آرتروز زانو به شمار می آید.  در این روش با فرو بردن سوزن به داخل مفصل زانو، داروها و مواد لغزنده کننده تزریق می شود تا از التهاب و درد مفصل بکاهد. کورتون، التهاب را کاهش می دهد در حالی که اسید هیالورونیک باعث لغزندگی بیشتر مفصل می شود.

این تزریقات معمولاً در مراحل اولیه آرتروز مفید هستند و می توانند برای چندین ماه تا حدود یک سال اثربخش باشند. البته میزان پاسخ به درمان در هر شخصی متفاوت است و باید تحت نظر بهترین متخصص زانو و ارتوپد انجام شود. به طور کلی تزریق داخل مفصلی گزینه مناسبی برای کاهش درد و افزایش تحرک زانو در آرتروز است.

پی آرپی و اگزوزوم تراپی زانو از روش های درمان قطعی آرتروز

PRP تراپی یا تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به مفصل زانو، از درمان های قطعی و بسیار موثر برای آرتروز زانو محسوب می شود.  در این روش، ابتدا خون بیمار گرفته شده و پلاسمای آن غنی از پلاکت می شود. سپس این محلول که حاوی غلظت بالایی از پلاکت و پروتئین های رشد است، به داخل مفصل زانو تزریق می گردد. PRP با دارا بودن خاصیت التیام بخشی و ضدالتهابی، به ترمیم غضروف های آسیب دیده کمک کرده و درد را کاهش می دهد. اگزوزوم تراپی نیز با استفاده از اگزوزوم های بدن، اثر مشابهی دارد.

این روش ها جایگزین مناسبی برای تزریق استروئید و هیالورونیک اسید بوده و اثربخشی بلندمدت تری دارند. البته هزینه این تزریقات بالاتر است و باید به وسیله بهترین جراح زانو و ارتوپد انجام شود.

درمان قطعی آرتروز زانو با جراحی

در موارد پیشرفته آرتروز زانو که درمان های غیرجراحی موفقیت آمیز نیستند، ممکن است پزشک جراحی را توصیه کند. جراحی هایی مانند آرتروسکوپی، استئوتومی، تعویض مفصل زانو و پیوند غضروف، گزینه های درمانی هستند که می توانند به طور قابل توجهی درد و محدودیت حرکتی ناشی از آرتروز را کاهش دهند. البته انتخاب بهترین روش بستگی به شدت بیماری و وضعیت سلامتی دارد.

رایج ترین جراحی ها عبارتند از:

• آرتروسکوپی: برداشتن قسمت های آسیب دیده غضروف از طریق برش های کوچک.
• استئوتومی: برداشتن برآمدگی های استخوانی که باعث ایجاد درد می شوند.
• تعویض مفصل زانو: جایگزین کردن مفصل آسیب دیده با یک پروتز مصنوعی
• پیوند غضروف: پیوند زدن غضروف سالم به جای بافت های آسیب دیده

جراحی به عنوان درمان قطعی آرتروز زانو، آخرین گزینه درمانی بوده و در صورت عدم بهبودی با روش های دیگر، می تواند درد و محدودیت حرکتی را به طور قابل توجهی بهبود بخشد و کیفیت زندگی را ارتقا دهد.

درمان قطعی آرتروز چیست؟

برای از بین بردن درد، بهبود عملکرد بیماری و درمان قطعی آرتروز، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود. هدف از درمان، مدیریت علائم به بهترین نحو ممکن است.

روش‌های درمان آرتروز زانو عبارتند از:

استفاده از کمپرس گرم یا سرد

به این روش گرما درمانی یا سرما درمانی گفته می‌شود. این روش باعث کاهش درد و علائم نیز خواهد شد. برای انجام این کار، از کیسه‌های مخصوص آب گرم و آب سرد باید استفاده کنید. کیسه را روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید.

مصرف دارو

درمان‌های دارویی، باید حتما تحت نظر پزشک باشد. معمولا برای تسکین موقت درد، از مسکن‌ها استفاده می‌شود. داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی در کاهش درد و التهاب زانو بسیار موثرند.

تزریق

انجام تزریقات توسط متخصص ارتوپد، موثرترین راه جهت کاهش درد است. به صورت کلی از دو نوع مختلف تزریق، جهت درمان آرتروز زانو استفاده می‌شود:
1.تزریق کورتیکو استروئید
2. تزریق روانسازهای مفاصل
کورتیکو استروئید، ترکیبی از بی حسی و استروئید است. به مفصل تزریق شده و باعث از بین رفتن التهاب و درد می‌شود. روانسازهای مفصل مثل هیالورونان سنگین، ژل مانند است. تزریق این ژل در مفصل باعث تسهیل حرکات می‌گردد.
در شرایطی که بیمار با هیچکدام از روش‌های گفته شده درمان نشد، باید با توجه به تشخیص پزشک جراحی تعویض مفصل زانو انجام دهد.

آرتروز زانو یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی است که میلیون ها نفر در سراسر جهان را درگیر خود کرده است. درد و محدودیت حرکتی ناشی از آرتروز، کیفیت زندگی بسیاری از افراد مبتلا را تحت تاثیر قرار می دهد. اما خوشبختانه پیشرفت های چشمگیری در عرصه درمان قطعی آرتروز زانو صورت گرفته است.

روش های درمانی متنوعی امروزه برای بهبود علائم آرتروز زانو وجود دارد که از درمان های دارویی و فیزیوتراپی گرفته تا روش های ترمیمی و جراحی را شامل می شود. در این مقاله به بررسی جامع گزینه های درمانی موجود برای آرتروز زانو و نحوه انتخاب بهترین روش درمان بر اساس ویژگی های هر بیمار خواهیم پرداخت. همراه ما باشید تا راهکارهایی برای مقابله با این بیماری شایع و ناتوان کننده برایتان ارائه دهیم.

برای درمان آرتروز زانو چه بخوریم

تغذیه مناسب برای درمان آرتروز زانو نقش مهمی دارد. مصرف مواد غذایی ضدالتهابی می تواند در کاهش درد و التهاب مفید باشد.  ماهی های چرب مثل سالمون و ماهی تن به دلیل داشتن امگا 3، خاصیت ضدالتهابی دارند. میوه ها و سبزیجاتی مانند سیب زمینی شیرین، هویج، اسفناج و توت فرنگی نیز حاوی آنتی اکسیدان هایی هستند که التهاب را کاهش می دهند. همچنین پرهیز از مصرف چربی های اشباع شده و فست فودها، کاهش وزن و فشار بر مفاصل را به همراه دارد.

مصرف مکمل هایی مانند گلوکوزامین و کندروئیتین نیز تحت نظر پزشک می توانند مفید باشند. در مجموع تغذیه مناسب مکمل اصلی درمان آرتروز زانو به شمار می رود.

کلام اخر

در نهایت می توان گفت که اگرچه آرتروز زانو بیماری مزمنی است و درمان قطعی برای آن وجود ندارد، اما روش های درمانی متعددی در دسترس هستند که می توانند به طور موثری در کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران مفید باشند. کاهش وزن، ورزش منظم، استفاده از وسایل کمکی، فیزیوتراپی، دارودرمانی، تزریق داخل مفصلی، PRPتراپی و در نهایت جراحی، هرکدام بسته به شرایط بیمار می توانند گزینه های درمانی مناسبی باشند.  البته این موضوع بسیار مهم است که تحت نظر پزشک متخصص، بهترین و مناسب ترین روش درمانی را بر اساس وضعیت و شدت بیماری خود انتخاب نمایید تا بتوانید به بهبودی کامل دست یابند.

سوالات متداول

آیا آرتروز زانو قابل درمان است؟

آرتروز زانو یک بیماری مزمن است و درمان قطعی برای آن وجود ندارد. اما روش های درمانی متعددی می تواند در کنترل درد، بهبود عملکرد و کیفیت زندگی موثر باشد.

رایج ترین روش های درمان آرتروز زانو چیست؟

رایج ترین روش ها عبارتند از: دارودرمانی، فیزیوتراپی، کاهش وزن، ورزش، استفاده از وسایل کمکی، تزریقات داخل مفصلی و در نهایت جراحی.

آیا جراحی تنها راه درمان آرتروز زانو است؟

خیر، جراحی آخرین گزینه درمانی است و در صورت عدم موفقیت روش های غیرجراحی توصیه می شود.

چگونه می توان از پیشرفت آرتروز زانو جلوگیری کرد؟

رعایت رژیم غذایی، کاهش وزن، فعالیت بدنی منظم، اجتناب از فشارهای زیاد بر مفاصل و استفاده از وسایل کمکی در صورت لزوم، از راه های پیشگیری از پیشرفت آرتروز است.