آرتروز زانو در جوانان از علت تا درمان

آرتروز زانو در جوانان یکی از نگرانی های رو به رشد در سال های اخیر است. با وجود اینکه قبلاً  آرتروز زانو بیشتر در افراد مسن دیده می شد، اما امروزه به دلیل تغییر سبک زندگی و فعالیت های ورزشیِ پرفشار، شیوع آن در جوانان نیز رو به افزایش است. در این مقاله قصد داریم علل ایجاد آرتروز زانو در جوانان و راه های درمان آن را بررسی کنیم. همچنین به نکاتی دربارهٔ پیشگیری و مراقبت از زانوها اشاره خواهیم کرد. امیدواریم اطلاعات ارائه شده بتواند شما را در حفظ سلامت زانوهایتان یاری کند.

آرتروز زانو در جوانان

آرتروز زانو یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی است که در سال های اخیر میزان ابتلای جوانان به آن رو به افزایش گذاشته است. قبلاً تصور می شد که آرتروز زانو بیماری افراد مسن است، اما امروزه با تغییر سبک زندگی و الگوهای فعالیت بدنی، شیوع این بیماری در بین جوانان و نوجوانان نیز در حال گسترش است.

درد زانو، محدودیت حرکتی، التهاب و تورم مفصل از علائم اولیه آرتروز زانوست. با پیشرفت بیماری علائمی مانند صداهای مفصلی، ناپایداری، و مشکل در راه رفتن نمایان می شود. تشخیص آرتروز زانو با عکس رادیوگرافی، سی تی اسکن یا ام آرآی امکان پذیر است. بهتراست در صورت مشاهده علائم اولیه، سریعاً به پزشک مراجعه شود تا با تشخیص و درمان به موقع بتوان از پیشرفت آسیب های مفصلی جلوگیری کرد.

علائم آرتروز زانو در جوانی

انواع آرتروز زانو در جوانان

همانطور که گفتیم آرتروز زانو که به آن ساییدگی مفصل زانو هم گفته می شود، شایعترین آسیب مفصلی در زانو است. ساییدگی زانو به آهستگی شروع می شود و به تدریج پیشرفت می کند. با پیشرفت ساییدگی ها، غضروف مفاصل زانو شروع به تخریب می کنند. انواع آرتروز یا ساییدگی مفصل زانو عبارت است از:

• آرتروز مدیال (داخلی): شایع ترین نوع آرتروز زانو است که در آن سطح داخلی مفصل زانو درگیر می شود. با فرسایش غضروف مفصلی، استخوان زیرین آشکار می شود و باعث درد و تورم در ناحیه داخلی زانو می گردد.
• آرتروز خارجی: در این نوع، قسمت خارجی مفصل زانو درگیر است. درد در ناحیه خارج زانو ایجاد می شود و ممکن است با پاچره و زانوی پرانتزی همراه باشد.
• آرتروز ناحیه بین مفصلی: سطوح تماسی استخوان ران و درشت نی را درگیر می کند و باعث درد و تورم در بالای زانو می شود.
• آرتروز همه جانبه: همه بخش های مفصل زانو از جمله داخلی، خارجی و بین مفصلی درگیر می شود.

علل شایع آرتروز زانو در جوانان

یکی از مهمترین دلایل افزایش آرتروز زانو در جوانان، انجام فعالیت های ورزشی پرفشار و تکراری است. ورزش هایی مثل فوتبال، بسکتبال، والیبال و دو که نیازمند حرکات پرشی و چرخشی سریع و مکرر هستند، فشار شدیدی بر مفاصل و رباط های زانو وارد می کنند. این امر باعث التهاب و آسیب به بافت های زانو شده و زمینه ساز بروز آرتروز می شود.

سابقه آسیب دیدگی و شکستگی زانو از دیگر علل مهم آرتروز زانوست. پارگی رباط صلیبی قدامی یکی از شایع ترین آسیب ها در ورزش های پرتابی و دویدن است که می تواند منجر به بروز زودهنگام آرتروز شود. همچنین اضافه وزن و چاقی با افزایش بار مکانیکی بر مفصل، خطر ابتلا به آرتروز را در جوانان بالا می برد.

ضعف عضلانی، بدشکلی های اندام تحتانی، سابقه خانوادگی و حتی برخی اختلالات ارثی نیز از دیگر عواملی هستند که می توانند سبب بروز زودهنگام آرتروز زانو در جوانان شوند. شناخت این عوامل و پیشگیری از آن ها می تواند از ابتلای جوانان به این بیماری جلوگیری کند.

نقش فعالیت های ورزشی در بروز آرتروز زانو در جوانان

فعالیت های ورزشی نقش مهمی در سلامت و تناسب اندام دارند، اما انجام برخی از ورزش های پرفشار می تواند زمینه ساز بروز آرتروز زانو در جوانان باشد.

ورزش های پرشی مانند بسکتبال، والیبال و دوهای استقامتی، به دلیل حرکات تکراری جهش و فرود، فشار زیادی به مفاصل پا وارد می کنند. همچنین ورزش هایی که نیازمند چرخش های مکرر زانو هستند مثل فوتبال، تنیس و اسکی، احتمال آسیب دیدگی رباط ها و منیسک ها را بالا می برند.

آسیب دیدگی های ورزشی از قبیل پارگی رباط صلیبی قدامی و شکستگی های استخوان های زانو نیز می توانند باعث التهاب مزمن، تحلیل رفتن غضروف و در نهایت آرتروز زانو شوند.

از آنجا که مفاصل جوانان هنوز به بلوغ کامل نرسیده اند، فشارهای تکراری ناشی از ورزش های پرتلاطم می تواند به طور ویژهای باعث آسیب دیدگی زانو شود. لذا ورزشکاران جوان باید تمرینات قدرتی منظمی برای تقویت عضلات اطراف زانو انجام دهند و از بارگذاری بیش از حد اجتناب کنند تا از بروز آرتروز زانو پیشگیری شود.

نشانه های ابتلا به ارتروز در جوانی

آرتروز یا آرتریت در جوانان بسیار نادر است، اما گاهی علائمی مشاهده می شود که نشان دهنده شروع این بیماری در سنین پایین می باشد. از جمله این علائم می توان به درد مفصلی اشاره کرد که به تدریج شدیدتر شده و با فعالیت های بیشتر، تشدید می شود. این درد معمولاً در مفاصل بزرگ مانند زانوها، ران ها، کتف ها و کمر احساس می شود. صبح ها درد و خشکی مفصلی شدیدتر است.

همچنین تورم در مفاصل درگیر که گرم، قرمز و حساس هستند، کاهش دامنه حرکتی مفاصل و محدودیت در انجام فعالیت ها، ضعف و خستگی عضلانی، لنگیدن یا لرزش در هنگام راه رفتن و تغییر شکل مفاصل از دیگر علائم ابتلا به ارتروز در سنین پایین می باشد.

در صورت مشاهده این علائم، حتما باید به پزشک مراجعه کنید زیرا تشخیص و درمان زودهنگام ارتروز در جوانان بسیار مهم است.

روش های تشخیص آرتروز زانو

تشخیص و درمان به موقع آرتروز زانو می تواند از پیشرفت و آسیب های مفصلی جلوگیری کند. اولین گام برای تشخیص آرتروز زانو، مراجعه به پزشک و انجام معاینات فیزیکی است. پزشک با بررسی علائمی مانند درد، تورم، محدودیت حرکتی و صداهای مفصلی می تواند به وجود آرتروز مشکوک شود.

سپس برای تایید تشخیص از تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی، سی تی اسکن و MRI استفاده می شود. این روش ها با ایجاد تصاویر دقیق از ساختار مفصل، وجود آرتروز و میزان آسیب به غضروف و استخوان را نشان می دهند.

پس از تایید تشخیص، درمان بسته به شدت آرتروز و سن بیمار، شامل روش های دارویی، فیزیوتراپی، اقدامات حمایتی مانند بریس، تزریقات داخل مفصلی و در نهایت جراحی می شود. در مراحل اولیه از داروهای ضدالتهابی و کاهنده درد و فیزیوتراپی برای تقویت عضلات استفاده می گردد. در موارد پیشرفته تر، روش های تهاجمی تری مانند آرتروسکوپی یا تعویض مفصل مورد نیاز است.

روش های درمانی ارتروز در جوانان

روش های درمانی مختلفی برای درمان ارتروز در جوانان وجود دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم:

• استفاده از مسکن ها و داروهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب مفاصل موثرند.
• تزریق پی آرپی PRP زانو (بسیار نتیجه بخش است و توصیه میشه جوانان انجام دهند)
• تزریق داخل مفصلی کورتن یا اسیدهیالورونیک برای روان کردن مفصل، کاهش درد و بهبود عملکرد مفصل مفید است.
• فیزیوتراپی و ورزش های منظم ویژه ارتروز برای حفظ انعطاف پذیری مفاصل و تقویت عضلات اطراف مفصل توصیه می شود.
• استفاده از وسایل کمکی مانند عصا و کفی برای کاهش فشار بر مفاصلی که درد می کنند.
• در مواردی که آرتروز شدید است ممکن است ، جراحی هایی مانند آرتروسکوپی یا تعویض مفصل زانو لازم باشد.
• داشتن رژیم غذایی مناسب، کنترل وزن و ترک سیگار برای کند کردن روند پیشرفت ارتروز توصیه می شود.

به طور کلی روش درمان باید بر اساس شدت بیماری و سن بیمار تجویز شود تا بهترین نتیجه حاصل گردد. توصیه می شود برای انتخاب بهترین روش درمانی با بهترین جراح زانو و ارتوپد مشاوره انجام دهید.

درمان های غیرجراحی آرتروز زانو

آرتروز زانو یک بیماری تخریبی مفصلی است که در آن غضروف مفصلی تحلیل رفته و استخوان زیرین آن دچار التهاب می شود. خوشبختانه می توان در مراحل اولیه آرتروز زانو با روش های غیرجراحی از پیشرفت آن جلوگیری کرد.

از جمله روش های غیرجراحی درمان آرتروز زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد: استفاده از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن که با کاهش التهاب و درد به جلوگیری از تخریب بیشتر غضروف کمک می کنند؛ تزریق داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها و اسید هیالورونیک داخل مفصل برای تسکین التهاب؛ انجام منظم فیزیوتراپی و تمرینات ویژه؛ استفاده از وسایل کمکی مثل عصا، بریس و کفش های طبی؛ کنترل وزن؛ و اجتناب از فعالیت های پرفشار. با شروع به موقع این درمان ها می توان از پیشرفت آرتروز زانو جلوگیری کرد.

جراحی آرتروز زانو، چه زمانی لازم است؟

جراحی یکی از گزینه های درمانی برای آرتروز زانوست که معمولاً زمانی مدنظر قرار می گیرد که درمان های غیرجراحی دیگر کارایی لازم را نداشته باشند. البته تصمیم گیری برای جراحی بستگی به شدت علائم و نوع آسیب به مفصل دارد.

به طور کلی، زمانی که درد زانو به قدری شدید باشد که بر کیفیت زندگی فرد تاثیر منفی بگذارد و داروهای ضد التهاب و تزریقات داخل مفصلی دیگر کمک چندانی نکنند، پزشک ممکن است جراحی را توصیه نماید. همچنین اگر آسیب دیدگی شدیدی به رباط ها، غضروف یا استخوان های زانو وجود داشته باشد، جراحی ضروری خواهد بود.

انواع جراحی هایی که برای درمان آرتروز زانو انجام می شود عبارتند از: آرتروسکوپی، تعویض مفصل و استئوتومی. آرتروسکوپی کم تهاجم ترین روش است. در موارد پیشرفته تر، تعویض کامل مفصل زانو با پروتز مصنوعی لازم می شود. در هر صورت انتخاب نوع جراحی بر اساس وضعیت بیمار توسط جراح متخصص انجام خواهد شد.

نکات مراقبتی برای پیشگیری از آرتروز زانو در جوانان

می‌توان با رعایت نکات مراقبتی از بروز آرتروز زانو پیشگیری کرد. مهم‌ترین نکاتی که باید برای پیشگیری از آرتروز زانو در جوانان مد نظر قرار گیرد عبارتند از: حفظ وزن طبیعی بدن و جلوگیری از اضافه وزن چرا که وزن بیش از حد فشار زیادی را بر مفاصل وارد می‌کند؛ انجام مرتب ورزش ‌های هوازی و تمرینات قدرتی به منظور تقویت عضلات اندام تحتانی و اطراف زانو؛ پرهیز از فعالیت‌های ورزشی پرتکرار و پرفشار که منجر به آسیب‌دیدگی مفصل می‌شوند؛ استفاده از تجهیزات مناسب مانند کفش‌های ورزشی هنگام فعالیت‌های بدنی؛ قرار دادن زانو در وضعیت استراحت و خودداری از فعالیت‌های پرفشار در صورت احساس درد یا ناراحتی؛ بازگرداندن تدریجی تمرینات ورزشی پس از آسیب‌ دیدگی زانو؛ انجام ماساژ و کشش برای عضلات پا قبل و بعد از فعالیت‌های ورزشی و مراجعه به پزشک در صورت مشاهده علائمی نظیر درد و تورم زانو. با رعایت این نکات مراقبتی می‌توان احتمال ابتلا به آرتروز زانو را در جوانان کاهش داد.

توصیه های تغذیه ای برای جوانان مبتلا به آرتروز زانو

رژیم غذایی مناسب می تواند در کنترل علائم آرتروز زانو در جوانان موثر باشد. مهم ترین توصیه های تغذیه ای عبارتند از:

• مصرف مواد غذایی حاوی امگا 3 مانند ماهی های چرب ، میوه های خشک و روغن زیتون که التهاب را کاهش می دهند.
• مصرف میوه و سبزیجات تازه به ویژه سبزیجات برگ سبز غنی از مواد معدنی و ویتامین های ضدالتهاب.
• محدود کردن مصرف قند و شیرینی جات که می توانند التهاب را تشدید کنند.
• پرهیز از مصرف الکل که باعث تحلیل بافت های بدن و تشدید درد می شود.
• مصرف کافی میوه ها و سبزیجات حاوی ویتامین C برای سلامت مفاصل.
• دریافت کافی کلسیم و ویتامین D از منابعی مثل لبنیات کم چرب.
• مصرف غذاهای حاوی منیزیم مانند حبوبات، موز و آجیل برای سلامت استخوان.
• دریافت کافی پروتئین از منابعی مثل ماهی، مرغ و لبنیات کم چرب.
• کاهش مصرف نمک برای جلوگیری از تورم مفاصل.

بنابراین یک رژیم غذایی متعادل و سالم می تواند نقش مهمی در کنترل علائم آرتروز زانو در جوانان داشته باشد.

ورزش های مفید برای جوانان مبتلا به آرتروز زانو

انجام فعالیت بدنی منظم با شدت مناسب، یکی از موثرترین راهکارها برای جوانان مبتلا به آرتروز زانو است. البته انتخاب نوع ورزش بسیار مهم است.

ورزش های هوازی ملایم مانند دویدن، شنا و دوچرخه سواری با افزایش قدرت قلبی-عروقی و بهبود گردش خون، از تشدید التهاب مفاصل جلوگیری می کنند.

تمرینات کششی و یوگا نیز با افزایش انعطاف پذیری مفاصل و عضلات، دامنه حرکت زانو را بهبود می بخشند. همچنین تمرینات قدرتی با وزنه یا مقاومت باند نیز برای تقویت عضلات اطراف زانو مفید هستند.

ورزش هایی که شامل ضربه و فشار مکرر به مفاصل مانند فوتبال، بسکتبال و دوهای پرشی هستند باید با احتیاط انجام شوند یا اجتناب گردند.

شنا در آب نیز به دلیل کاهش فشار به مفاصل، گزینه مناسبی برای جوانان مبتلا به آرتروز است. به طور کلی، نظر پزشک در انتخاب نوع ورزش مناسب حائز اهمیت است.

سوالات متداول

علت اصلی آرتروز زانو در جوانان چیست؟

بیشترین علت آرتروز زانو در جوانان، فعالیت های ورزشی پرفشار و آسیب دیدگی های قبلی زانوست. همچنین اضافه وزن می تواند از عوامل تشدید کننده باشد.

نشانه های آرتروز زانو در جوانان چیست؟

درد زانو هنگام فعالیت، محدودیت در حرکت و خشکی مفصل، تورم، صداهای مفصلی و مشکل در راه رفتن از علائم اصلی هستند.

آیا آرتروز زانو در جوانان قابل درمان است؟

بله، با تشخیص و درمان به موقع می توان از پیشرفت آرتروز جلوگیری کرد. درمان های غیرجراحی شامل دارو، فیزیوتراپی و اقدامات حمایتی هستند.

چگونه می توان از ابتلا به آرتروز زانو پیشگیری کرد؟

انجام تمرینات تقویت عضلانی، توجه به حفظ وزن مطلوب، استفاده از تجهیزات مناسب ورزشی و پرهیز از فعالیت های پرفشار از راه های پیشگیری هستند.

آیا می توان از طریق رژیم غذایی بهبودی در آرتروز زانو ایجاد کرد؟

بله، رعایت یک رژیم غذایی ضد التهابی حاوی امگا3، ویتامین های C و D و پروتئین کافی به کاهش درد و التهاب زانو کمک می کند و می تواند به بهبودی آرتروز زانو در جوانان منجر شود.